Houtenbotenbouwers – 10 werfbazen over hun vakmanschap
Eind 2020 verscheen het boek Houtenbotenbouwers 1 van Klaas Smit. Tien vakmannen vertellen vol liefde over hun vakmanschap. Dat heeft een boek opgeleverd met 10 unieke verhalen, 10 inkijkjes in de hoofden van werfbazen. Ogenschijnlijk nuchtere mannen, maar schijn bedriegt. Naar aanleiding van dit boek zochten Bert en Daan Visser de auteur op met het idee er een documentaire op te baseren.
Documentaire
Documentairemaker Daan Visser werd gegrepen door de verhalen van de 10 werfbazen en wil er een documentaire over maken. De documentaire ‘Erfskip’ is een film over liefde. Over liefde voor het houten schip en over liefde voor het vakmanschap van de tientallen houtbouwers die Nederland nog kent. Zijn het de laatsten der Mohikanen, of heeft hun vak nog toekomst?
De rode draad in de film is het verhaal van drie generaties houtbouwers Van Klink: pake Jan, zijn zoon Ivor en diens zoon Jan. Drie mannen uit hetzelfde hout gesneden. Pake Jan, die al jaren geleden overleed, bouwde in de jaren ’70 van de vorige eeuw nog nieuwe scheepjes. Zoon Ivor (45) beperkt zich op zijn werf in Workum tot restauratie en onderhoud. Zo zijn de schepen van het Zuiderzeemuseum bij hem in goede handen. Ivors zoon Jan staat te trappelen om het stokje van zijn vader over te nemen. Hij kiest bewust voor een maritiem beroep. Jan is 15 en zit nog op school. Maar hij is minstens één dag per week te vinden op de houtbouwwerf van Van der Meulen in Sneek. Om de fijne kneepjes van het vak te leren.
Maar heeft dat vak nog wel toekomst? Natuurlijk, de stichtingen, particulieren en musea die zich bekommeren om ons varend erfgoed zullen hun schepen in de vaart willen houden. De paar honderd houten tjotters, botters, boeiers, aken, schouwen en jollen die er nog zijn. Zeilschepen van soms meer dan honderd jaar oud, die ooit zijn gebouwd voor de visserij of vrachtvervoer, of in latere jaren zijn aangepast, of gebouwd voor de charter- en pleziervaart, ze zullen gerestaureerd en onderhouden moeten blijven. Maar zullen er ooit nieuwe houten schepen worden gebouwd? Komen er nieuwe kansen voor hout als duurzaam bouwmateriaal Sommige innovatieve houtbouwers denken van wel en ze experimenteren met nieuwe technieken om tot nu toe minder geschikte, snel groeiende en dus goedkopere houtsoorten te verduurzamen. Wie zich in de wereld van de houten schepen begeeft, ontmoet veel mensen met passie. Mensen met liefde voor de natuur, voor natuurlijke materialen en voor eerlijk vakmanschap, voor traditie. Waar komt die liefde vandaan? Is het louter nostalgie, omkijken naar hoe het was? Of schuilt er in hun passie ook een wijze les voor de toekomst? Een toekomst van onthaasten, van wind als energiebron, van duurzaam gebruik van materialen, van zuinig zijn op wat moeder aarde biedt?
De documentaire gaat op zoek naar antwoorden op deze vragen bij eigenaren, bouwers en conservators. We zien Jan en zijn goede vriend Basten met zijn hun houten visserman jol op het IJsselmeer op traditionele manier vissen met hun vrienden van de ‘Jonge vissers onder zeil’. Het zijn jongens van het water. Basten volgt een opleiding tot visserman. Wat bezielt ook deze jongen om te kiezen voor een maritiem beroep? En we zien adembenemende beelden van zeilende schepen, van half vergane houten boten en van schitterende staaltjes restauratiewerk. Het bouwen en onderhouden van een houten boot kost geld. Maar ook een stalen schip vraagt onderhoud en polyester is belastend voor het milieu. Voor Ivor van Klink is hout het perfecte materiaal. “Een boom groeit uit de aarde, hij leeft, hij laat zich vormen tot een schip en ooit vergaat hij weer tot aarde, waarop een nieuwe boom kan groeien”. Het is de circulaire levenswijsheid van al drie generaties houtbouwers Van Klink.
Technische details
Duur: 40 minuten
Media: 4K digitaal
Taal: Fries (Nederlands ondertiteld)
Regisseur & uitvoerend producent: Daan Visser
Eindredacteur: Bert Visser
Editor: Daan Visser
Steun de documentaire Erfskip!
Wil u meer weten over dit project, neem dan rechtstreeks contact op met teamlid Klaas Smit: info@smitpublicaties.nl.
